American Trilogy bildumaren azala.

Mickey Newbury - An American Trilogy

Nire bizitzan gurutzatu zen une beretik Mickey Newburyren diskoen berrargitarapena aurtengo (2011) musika munduko gertakari handienetako bat iruditu zait. Mickey, country sustrai eta eremu unibertsaleko kantu egile itzela izan zen eta izenburuak dioen bezala An american trilogy honek bere lehen hiru diskoak gehi grabaketa arraroen laugarren bat biltzen ditu.

Bere ibilbide artistikoan zehar (60. eta 70. hamarkadetan gehienbat), Mickeyk ehunka abeslarirentzat kantu ederrak idatzi zituen eta segur aski hori da bere aurpegi ezagunena eta historiak gogoratuko duena. Baina disko hauetan bere kantuen interprete eta abeslari moduan agertzen zaigu eta bere alderdi hori ezagutarazten digu. Eta egia esan, hasieratik bukaeraraino ez dago hondakin pittin bat ere. Ahots bare, sakon eta hipnotiko baten laguntzaz maisuki kontatutako istorio bilduma liluragarri bat osatzen du eta, egia esan, nonbait nire barren barrenean, betirako geratuko zaidan zauri ezabaezin bat egin dit.

Beharbada, aldi berean antzerako ildo sakona jorratzen duten atzoko eta gaurko beste artista batzuen lana (Gillian Welch, Townes Van Zandt) berreskuratzen ibiltzeak zerikusia izan du. Baita inoiz baino gusturago nabilela John Ford eta Sam Peckinpah-ren western zahar klasiko handiak berriz ere ikusten... Country eta western: sustrai sendo eta zeru infinituko musika, musika baino handiagoa den musika, lurrera itsatsita zeruertz zabala inor baino hobeto ikusten duen musika.

Orokorrean, klasifikazioak eta ohituren gehiegizko errespetu kontserbadoreak ez ditut oso gustuko. Estiloaren mugak gainditu eta ikuspegia zabaltzen duten adierazpen artistikoak nahiago ditut, aipatu ditudan artista guztiak egiten duten moduan hain zuzen ere. Bide batez, eta jauzi handi xamarra eginez, artista hauek interpretatzeko duten moduak (giharretatik, gorputz guztia abesti balitz bezala, gau ilun eta euritsu baten erdian itsasargi bailiran) Scott Walker edo Tom Waits moduko maisuena gogorarazten dit. Hain handia baita eguneroko kaskarkeria eta errutinaren gainetik hegan altxatzeko duten gaitasuna.

Egia da, ordea, oso musika eta filma genero gutxik kontatu dezaketela horren ondo country eta westernak kontatzen duena: krudeltasun osoz gizaki indargabea bakar bakarrik bere patuaren aurrean jartzen du, bere izate hilkor, hauskor eta baliogabearen jabe egiten du eta aldi berean bere izpirituaren indarra, bere jakin nahi ase ezina, bere grinen sakontasuna goraipatzen ditu... Zentzu horretan, garbi dago estiloa eta estetika mezuaren igortzaile ezin hobea bihurtzen dela.

Bizitzaz blai ageri dira disko hauetako abestiak ondorioz. Bizia darie izerdi moduan, mingarria, latza, gozoa eta ederra. Oso zaila da musika honi jaramonik ez egin eta lagungarri moduan uztea plantxatzen edo bazkaria prestatzen ari zaren bitartean. Zaila da ere kontsumo azkarrerako pop moduan saltzea. Eta hala eta guztiz ere, ez da zakarra, oldarkorra edo zaratatsua. Soinu leun eta atsegingarriz osatuta dago gehienbat, soinu ezagunez azken batean. Eta hortxe datza hain zuzen ere bere handitasuna (komunikazio eta konexiorako duen gaitasuna) eta bere arrisku handiena (